Davvisámegiella/Nordsamiska

Gullot go soames dain nášuvnnalaš unnitloguide dus lea vuoigatvuohta geavahit iežat giela oktavuođaiguin eiseválddiiguin. Dás oaččut diehtit makkár gielalaš vuoigatvuođa dus leat ja makkár gáibádusaid sáhtát bidjat iežat gildii ja iežá eiseválddiide.

Ođđajagimánu 1b. 2010 bođii ođđa láhka nášuvnnalaš unnitloguid unnitlogugielaid birra. Nášuvnnalaš unnitlohkui gullot judalaččat, romat, sámit, ruoŧŧelašsuopmelaččat ja durdnosleagilaččat. Nášuvnnalaš unnitlogugielat leat jiddisch, románagiella (romani chib), sámigiella, suomagiella ja meänkieli.

Visot nášuvnnalaš unnitlogugielat galget suodjaluvvot ja ovddiduvvot

Lága jelgii nášuvnnalaš unnitlogugielat galget suodjaluvvot ja ovddiduvvot. Dat guhte gullo ovtta unnitlohkui galgá leat vuoigatvuohta oahppat, ovddidit ja geavahit iežaset unnitlogugiela. Eiseválddit galget guldalit nášuvnnalaš unnitloguide ja vuhtii váldit sin dárbbuid.

Eiseválddiin lea geatnegasvuohta dieđihit dutnje iežat vuoigatvuođaid birra, beroškeahttá makkár nášuvnnalaš unnitlogugiela don ságastat ja gos Ruoŧas orut.

Erenoamáš nanu vuoigatvuođat suomagillii, meänkillii ja sámigillii
Erenoamáš nanu vuoigatvuođat lea das guhte ságasta suomagiela, meänkiela dahje sámigiela ja orrut gielddas hálddahusguovllus. Vuolimus siiddus oainnát jus du gielda lea mielde hálddahusguovllus.

Don guhte orut gielddas hálddahusguovllus lea vuoigatvuohta gulahallat eiseválddiiguin iežaset gielain. Galggat oažžut vástádusa njálmmálaččat ja čálalaččat seammá gielas.

Sáhtát gáibidit oažžut máná- ja boarrásiiddivššu ollásit dahje oassái suomagillii, meänkillii dahje sámigillii.

Jus orut Gironis, Jielleváris, Árjepluovves, Jåhkåmåhkes, Haparánddas, Bájilis dahje Övertorneås dus lea vuoigatvuohta geavahit unnitlogugiela oktavuođain duopmostuoluin.

Don guhte orut gielddas mii ii gullo hálddahusguvlui galggat maid sáhttit váldit oktavuođa eiseválddiiguin ja oažžut boarrásiiddivššu suomagillii, meänkillii dahje sámigillii, jus gávdno bargi gii máhttá giela. Eiseválddit galget bearráigeahččat ahte gávdno bargit geat máhtte giela dalle go lea dárbu.

Beroškeahttá gos orut galggat máhttit čállit suomagillii, meänkillii ja sámigillii Riikabeaivvi áittardeddjiide, Justitiekanslerii, Dáhkádusgássái, Vearrodoaimmahahkii ja Vealahanáittardeaddjái.

Dáin sajiin oaččut veahki

Jus du gielda dahje iežá eiseválddit eai ceavzze lága du mielas de sáhtát váldit oktavuođa Leanstivrrain Stockholmma leanas dahje Sámedikkiin mat galget bearráigeahččat ahte láhka čuovvuluvvo. Sámedikkis lea ovddasvástádus sámigielas ja Leanadiggi Stockholmas lea ovddasvástádus iežá gielain.

Ossodat unnitloguáššiide Leanadikkis Stockholma leanas
Telefon: 08-785 40 00

Sámediggi
Telefon: 0980-780 30

Divššuhassan galggan don oažžut buori divššu mas lea alla kvalitehta ja dikšobargit du galget meannu du árvvusatnimiin. Don galggat oažžut čielga dieđuid du dearvvašvuođa ja divššu birra. Du galget maid dieđihit ahte lea vejolaš válljet dan divššu man don dáhtut. Dalle go jurddašat du rivttiid ja meannudeami birra de galggat jearrat. Dá moadde ášši mii lea buorre diehtit ovdal go boađát dikšui.

Dulka
Jus dárbbašat dulkka de galggat muitalit dan dikšobargiide buori áiggis ovdal. Muital maid guhtemuš gielas lea sáhka.  Jus dárbbašat de leat maid  čállin- ja seavvandulkkat gávdnamis.

Legitimašuvdna
Go boađát de váldde mielde gustovaš legitimašuvnna. Jus lea asyla ohcci váldde mielde LMA-goartta. Jus soames oamiolmmoš dahje čuovvu dárbbaša duođaštit du identitehta, de galgá sis lea govvalegitimašuvdna mielde.

Muittuhus
Máhtát oažžut muittuhusa du galledeamis sms-dieđu bokte mobiilatelefovnnas. Muital du telefovdnanummára go dus lea oktavuohta divššuin.

Sisačáliheapmi
máhtát čálihit iežat sisa ja máksit mobiilla bokte. Maiddái buvttagalledeami máhttá čálihit sisa. Čuovu dan liŋkka mii sms bokte boahtá ovdal du galledeami. Jus it oačču sms-dieđu de máhtát čálihit iežat sisa Webb-lohkkis: incheck.norrbotten.se

Buohccemátki
Máhtát oažžut mátkeruđa go jođát bussiin, togain dahje iežat biillain gaskkal du orohaga gos lea čálihuvvon ja buohccevieso dahje dearvvašvuođa guovddáža du gielddas. Jus leat medisiinnalaš ákkat dahje jus almmolaš mátkevejolašvuođat eai gávdno máhtát váldit taksi du buohccemátkái. Mátki galgá leat diŋgojuvvon goitge guokte beaivvi ovdal finadeami ja galggat riŋget diŋgonguovddážii nummar 020-96 00 96.

Jávohisvuođageasku
Buohkain dearvvašvuođa- ja buohccedivššus lea jávohisvuođageasku Mis ii leat lohpi addit dieđuid du birra earáide go sii geat du dikšut.

Dokumenteren  Mii dokumenterejit dieđuid du divššu birra du šurnálii. Leat dušše sii geat oasálastet du divššus dahje mat eará siva dihte dárbbašit dieđuid sin dikšobargui main lea lohpi lohkat šurnála. Dieđut du birra máhttet maid gávdnot vuogádagas mii lea dárbbašlaš divššu hálddašeamis.

Iskosat
Eanaš iskosat maid váldit divššus bálkestuvvojit maŋŋá analyserema. Stuorimus ágga dasa ahte muhtin iskosat vurkejuvvojit lea dat ahte galggat oažžut sihkkareabbo divššu ja meannudeami. Jus iskkus sestojuvvo de oaččut dieđu das masa dat galgá adnot go sestojuvvo. Don dat mearridat jus iskkus oažžu vurkejuvvot.

Kvalitehttaregistar
Don oaččut dieđu jus dieđut du birra sáddejuvvojit našunála kvalitehtaregistarii Don galggat maid oaččut dieđuid dan registara birra. Don máhtát gieldit dieđuid sáddema ja dus lea riekti oažžut dieđu das ahte dieđut du birra lea váldon eret registaris, jus dat dieđut lea sáddejuvvon ovdal.

Oaivilat
Don máhtát buktit oainnuidat dahje váidaga jus leat vásihan juoidá divššus mainna leat duhtameahttun. Dan sáhtát dahkat sihke divššohassan ja oamiolmmožin. Du oainnut máhttet dahkat ahte dikšu šaddá buorebut ja sihkkareabbo

1177 Dikšoofelaš . oadjebasat du dearvvašvuođa ja divššu birra
Webbáikkis 1177.se  máhtát lohkat eanet dearvvašvuođa ja dávddaid birra ja gos dikšu gávdno. Máhtát maid loggat sisa ja váldit oktavuođa dikšovuostáiváldima, ođasmahttet reseapttaid, lohkat du šurnála ja galgat eará dikšunmohkiid. Doppe gávdno maid eanet lohkamušat mat leat jorgaluvvon eará gielaide  go ruoŧagillii.

Riŋge 1177  buohccedikšuma ráđđeaddimii birra diimmu. Go lea duohta heahti, heakkaváralaš dilli galggat álo riŋget 112.

Dáppe Jåhkåmåhke dearvvašvuođaguovddážis lea ruoŧa vuosttáš diehtoguovddáš sámi dearvvašvuođas.

Mii háliidit buoridit divššu sámi pasieanttaide Norrbottenis. Diehtoguovddáš oahpaha, juohká dieđuid ja ovddida ođđa bargovugiid. Dáppe mii goarjidit daid dieđuid mát gávdnojit sámi dearvvašvuođa birra Region Norrbottena bargiid gaskkas.

Váldde oktavuođa resepšuvnnain jus dárbbašat veahki davvisámegillii.

Telefon: 0970-190 00

Dá mii leat čohkken liŋkkaid main dus gii humat sámegiela sáhttá leahkit ávki.